Vô tâm trong Đạo

 

Vô tâm (No-mind, tiếng Trung: 無心, bính âm: wuxin; tiếng Nhật: mushin; tiếng Phạn: acitta, acittika hoặc acintya) là một trạng thái tinh thần quan trọng trong các tôn giáo Đông Á, văn hóa châu Á và nghệ thuật. Ý tưởng này được thảo luận trong các văn bản Phật giáo Thiền tông cổ điển và được mô tả là "trải nghiệm về sự cắt đứt tức thời của suy nghĩ xảy ra trong quá trình theo đuổi triệt để một bài tập thiền Phật giáo". Tuy nhiên, nó không nhất thiết là sự vắng mặt hoàn toàn của suy nghĩ, thay vào đó, nó có thể ám chỉ sự vắng mặt của sự bám víu, sự phát triển khái niệm hoặc bị mắc kẹt trong suy nghĩ. Các văn bản Phật giáo Trung Quốc cũng liên kết trải nghiệm này với các khái niệm siêu hình của Phật giáo, như phật tính, Dharmakaya và phi nhị nguyên. Thuật ngữ này cũng được tìm thấy trong văn học Đạo giáo, bao gồm cả Trang Tử.

Ý tưởng này cuối cùng đã ảnh hưởng đến các khía cạnh khác của văn hóa và nghệ thuật châu Á. Do đó, trạng thái "vô tâm" không cần nỗ lực là trạng thái được các nghệ sĩ, nhà thơ, thợ thủ công, người biểu diễn và võ sĩ được đào tạo bồi dưỡng, những người có thể hoặc không liên quan đến Phật giáo hoặc Đạo giáo. Trong bối cảnh này, thuật ngữ này có thể không có hàm ý tôn giáo (hoặc có thể giữ nguyên, tùy thuộc vào bối cảnh của riêng nghệ sĩ) và được sử dụng để chỉ "trạng thái mà một bậc thầy hòa làm một với hoạt động nghệ thuật của mình đến mức cơ thể của ông ta phản ứng một cách tự nhiên và tự phát với mọi thử thách mà không cần suy nghĩ". (Trong võ học gọi là vô chiêu - vô thức). Điều này đã được so sánh với khái niệm tâm lý về dòng chảy (flow) và "ở trong vùng" (being in the zone)

Nguồn:https://en.m.wikipedia.org/wiki/No-mind

~~~

Ý nghĩa của từ Vô tâm trong từ điển Phật học:

Vô tâm không có nghĩa là không có tâm, vô tâm có nghĩa là cái tâm không vướng mắc—Mindless—Unintentional—Effortless action—Inconsciousness—Unconscious—Mind of non-existence—Without thought, will or purpose—The real immaterial mind free from illusions—Vô tâm does not mean that we don't have a mind or have no mind, it does mean that we have a mind which is free from attachment to thoughts (free from self-consciousness).

Trong Thiền Phật giáo, “Vô Tâm” diễn tả trạng thái tâm thức trước khi nhị nguyên bị phân chia bởi tư tưởng—In Zen Buddhism, “No-Mind” describes a state consciousness before the division into duality created by thought takes place.

Chỉ khi nào trong tâm không còn một vật, ấy là vô tâm. Phật dạy, trong tu tập phải lấy pháp vô tâm để chế ngự vọng tâm—Only when the mind is empty (does not have anything); thus it is called “mind of non-existence.” The Buddha taught that in cultivation, practictioners should take this mind to tame the deluded mind.

~~~

Chánh niệm và vô tâm

Giữa Chánh niệm và Vô tâm khác nhau ở điểm căn bản là: Chánh niệm có nghĩa là ghi nhớ những điều hay, lẽ phải, những điều lợi lạc cho mình cho người, những đạo lý chân chính quý trọng cao siêu. Nói rõ ra chữ chánh niệm này ta có thể hiểu là làm việc gì ta nhớ đến việc đó. Tất nhiên, là ta phải chăm chú vào việc ta làm, không để tâm nhớ nghĩ đến chuyện khác.

Còn Vô tâm, không có nghĩa là không có tâm gì cả, như cây đá, mà Vô tâm ở đây có nghĩa là không có tâm chấp trước vào các sự vật. Nói cách khác là không dấy khởi vọng niệm phân biệt ở nơi tiền trần. Tâm thể phải luôn luôn vắng lặng.

Ngược lại, chánh niệm còn có dấy tâm khởi nghĩ vào những động tác hay việc làm. Vì thế, Chánh niệm và Vô tâm không giống nhau. Vô tâm tương đồng với Chánh định. Vì Chánh niệm chưa phải là chặng cuối cùng, mà Chánh định mới là chặng cuối cùng của Bát chánh đạo.

~~~

Kệ vân

- Trần Nhân Tông

Cư trần lạc đạo thả tuỳ duyên,

Cơ tắc san hề khốn tắc miên.

Gia trung hữu bảo hưu tầm mịch,

Đối cảnh vô tâm mạc vấn thiền.

~~~

Đạo là sáng suốt vững chắc, không thể là trạng thái buông lung, hững hờ trước mọi sự. Trái lại mỗi mỗi hành động, mỗi mỗi ý nghĩ, mỗi mỗi lời nói phải rõ ràng, minh bạch, phải đạt chỗ chân, mỹ, thiện vô cùng giản dị của nó.

Học đạo quý vô tâm

Làm, nghĩ, nói không lầm

Sáng trong và lặng lẽ

Giản dị mới uyên thâm.

- Viên Minh

~~~

Sức mạnh của Vô tâm

Trong khi các truyền thống Phật giáo nói về chánh niệm, Osho đã giới thiệu 'Vô tâm', một khái niệm có vẻ rất kỳ lạ trong thế giới đương đại, bạn có nghĩ vậy không?

Osho giải thích khả năng vượt ra ngoài tâm trí, do đó tạo ra khoảng cách giữa chúng ta và tiếng nói chuyện không bao giờ kết thúc trong đầu chúng ta.

“Khi một người ở trong trạng thái vô tâm, không gì có thể làm anh ta mất tập trung khỏi bản thể của mình. Không có sức mạnh nào lớn hơn sức mạnh của Vô tâm. Không có tác hại nào có thể gây ra cho một người như vậy.”

- Osho

~~~

"Chỉ trong trạng thái vô tâm ta mới có khả năng hiểu biết thực sự, một nhận thức vượt ra ngoài những giới hạn của bản thân."

- J.Krishnamruti

#nomind #teadao #tealife